เป็นกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน…ควรปฏิบัติตัวอย่างไร
รศ. นพ.วีรชัย ศรีวณิชชากร และ น.ส.ภิญญาพัชร์ อริยคุณาพันธ์
ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
ความชุกของโรคเบาหวานในประเทศไทยและทั่วโลกเพิ่มสูงขึ้น และมีแนวโน้มที่จะเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จากการสำรวจสุขภาพประชาชนไทย ครั้งล่าสุดปี พ.ศ. 2563 ทราบหรือไม่ว่าในปัจจุบันประชากรคนไทยทุก 10 คน จะพบว่าเป็นเบาหวาน 1 คน และเป็นภาวะก่อนเบาหวานอีกประมาณ 1-3 คน คุณกำลังเป็นกลุ่มเสี่ยงเบาหวานหรือไม่?
กลุ่มเสี่ยงเบาหวาน คือ ผู้ที่มีความเสี่ยงอย่างน้อย 1 ข้อต่อไปนี้
กลุ่มเสี่ยงและภาวะก่อนเบาหวานสำคัญอย่างไร
กลุ่มเสี่ยงและผู้มีภาวะก่อนเบาหวานจะมีโอกาสดำเนินโรคไปเป็นเบาหวานรายใหม่ และมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่สำคัญในประชากรไทย ซึ่งอุบัติการณ์ในการพัฒนาเป็นเบาหวานในอนาคตโดยเฉลี่ยประมาณร้อยละ 5-10 ต่อปี โดยเฉลี่ยประมาณครึ่งหนึ่งจะเป็นเบาหวานใน 5 ปี
วิธีการปฏิบัติตัวเมื่อเป็นกลุ่มเสี่ยงเบาหวาน
มีผักในทุกมื้ออาหาร ควรรับประทานผัก 1-2 ทัพพีต่อมื้อ โดยเน้นส่วนใบ เนื่องจากผักเป็นอาหารที่มีใยอาหารสูงซึ่งช่วยลดการดูดซึมของน้ำตาล เกลือ และไขมันได้
รับประทานข้าว/แป้งที่ไม่ขัดสี ข้าว/แป้งที่ไม่ขัดสี เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีท มีใยอาหารสูงกว่าข้าวขัดสีหรือข้าว
ลดหวาน มัน เค็ม (6:6:1) ลดการรับประทานอาหารที่มีรสหวานจัด รสเค็มจัด และอาหารมัน โดยใน 1 วันควรบริโภคน้ำตาล น้ำมัน และเกลือ ไม่เกิน 6, 6 และ 1 ช้อนชา ตามลำดับ
เพิ่มกิจกรรมทางกาย ควรเคลื่อนไหวร่างกายต่อเนื่องอย่างน้อย 10 นาทีต่อครั้ง และทำให้ครบ 150 นาที/สัปดาห์
กรณีน้ำหนักเกินกว่าเกณฑ์ แนะนำลดน้ำหนักอย่างน้อยร้อยละ 5-7 ใน 6 เดือน และให้เข้าเกณฑ์ดัชนีมวลกายเป้าหมาย
หมั่นประเมินสุขภาพเป็นประจำ โดยควบคุมค่าต่างๆให้อยู่ในเกณฑ์ดังนี้